خاک ها به عنوان مهم ترین تامین کننده مواد مغذی در گیاه نقش بسیار مهم دارند، بنابراین کیفیت خاک یک ویژگی مهم است. اصولا اصلاح کننده خاک باعث بهبود مشخصات کیفیت فیزیکی خاک میشوند. خصوصیات فیزیکی مثل افزایش نگهداری آب یا FC، زهکشی، نفوذپذیری و ... کمک میکند. اصولا تهیه بهترین ساختار خاک باعث کمک به رشد گیاه و افزایش جذب در ریشه و افزایش رشد و شادابی گیاه میشود. کود اصلاح کننده خاک از ترکیبات و عناصر و موادی به وجود می آیند که برای تغییر و اصلاح خاک استفاده میشود. هدف از استفاده این مواد ایجاد محیط مناسب برای ریشه میباشد
اصلاح خاک های اسیدی و قلیایی
در اصلاح خاصیت سدیمی یا قلیایی خاک کلسیم جایگزین سدیم شده و شکل سدیمی بودن خاک به میزان قابل توجهی رفع میشود.
در مناطق خشک بدلیل رطوبت کم خاک عناصر کلسیم و کربنات خاک زیاد میشوند و خاک آهکی تولید میشود که سطح PH را افزایش میدهد و خاک را اسیدی میکند بنابراین استفاده از اصلاح کننده خاک ضروری است.
مواد اصلاح کننده خاک به طور کلی شامل مواد ارگانیک و غیر ارگانیک اس. اصلاح کننده ارگانیک از بقایای موجودات زنده و غیرارگانیک ها توسط انسان و از مواد معدنی ساخته میشوند.
کمپوست، علوفه خرد شده، کاه، خاکستر و کود حیوانی از مواد ارگانیک هستند.
شن، پرلیت، ورمی کولیت نیز از ترکیبات غیرارگانیک هستند.
مثلا استفاده از شن در بافت رسی میتواند به افزایش خلل و فرج و هوادهی مناسب به خاک کمک کند.
عوامل موثر در انتخاب ترکیبات اصلاح کننده خاک
بافت خاک بافت خاک نقش مهمی در رشد گیاه دارد. در خاک رسی ذرات چسبنده و فشرده هستند در حالی که خاک شنی بدلیل ذرات بزرگ تر قابل لمس شدن هستند. خاک لومی نیز مخلوطی از خاک رسی و ماسه و شنی است.
اصولا زمانی میتوان از خاک شنی به عنوان بستر گیاه استفاده کرد که نگهداری موادمغذی و رطوبت بالا رود. به این منظور ترکیبات اصلاح کننده خاک مثل کود دامی و کمپوست قابل استفاده است. و بدلیل افزایش نفوذ، بالا بودن ظرفیت نگهداری مزرعه دارای اهمیت است.
در خاک های رسی بدلیل عدم نفوذ اصلاح کننده مثل تراشه چوب، پرلیت و کاه دارای اهمیت است.
عوامل موثر در انتخاب ترکیبات اصلاح کننده خاک
PH خاک و ماندگاری اصلاح کننده خاک
در خاک های رسی بدلیل عدم نفوذ اصلاح کننده مثل تراشه چوب، پرلیت و کاه دارای اهمیت است.
شوری و اسیدیته یکی دیگر از مشکلات دیگری است که در خاک های تحت کشت وجود دارند.
اصلاح کننده هایی که به صورت کندرهش هستند باعث بالا رفتن طول عمر اصلاح خاک شده و جز بهترین ترکیبات هستند بنابراین اصولا برای این اصلاح کننده خاک را به صورت گرانول استفاده میکنند.
اصولا اصلاح کننده خاک را با کودها اشتباه میگیرند. کودهای شیمیایی یا آلی اصولا برای تحریک رشد گیاه استفاده میشود که غلظت بالاتری نیز دارند. نکته مهم این است که این کودها ساختار خاک را تغییر نمیدهد و بنابراین نیاز به اصلاح کننده خاک هست.
اصلاح کننده خاک به خصوص اسیدهیومیک ها
۱- ساختار خاک را بهبود ببخشند
۲- موادمغذی موجود در خاک را به صورت بهینه در اختیار گیاه قرار دهند.
۳- تبادل یونی به ویژه کاتیونی را افزایش دهند
۴- آب را درون خاک نگه دارند
۵- به طور کلی عملکرد خاک را بهبود ببخشند.